گۆڤارا مەتین گۆڤارا مەتین
به‌رهه‌ڤكرن: مه‌تين
ئه‌و په‌رتووكێن ب ناڤه‌رۆك و بابه‌تێن جودا جودا ل سه‌ر ره‌فێن په‌رتووكخانان هاتينه رێزكرن و پۆلينكرن د زۆرن. به‌لێ د هه‌مان ده‌م ژى دا گه‌له‌ك په‌رتووك يێن هه‌ين ژ به‌ر هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ بيت ب ناڤوده‌نگ ل جيهانێ بووين. په‌رتووكا كودێكس سێرافيانوس يا نڤيسه‌ر ليوجى سێرافينى ب ئێك ژ سه‌يرترين په‌رتووكێن جيهانێ دهێته هژمارتن. چه‌وا ئه‌ڤ په‌رتووكه شيايه ڤى ناسناڤى ب ده‌ستخۆ ڤه بينيت؟
ليوجى سێرافينى Luigi Serafini هونه‌رمه‌نده‌كێ ئيتالى يه، كو ب به‌رهه‌مێن خۆ يێن سه‌ير و نه‌ئاسايی یێن وه‌كى كودێكس سێرافيانوس يێ ب ناڤو ده‌نگه. ل ساڵا 1949ێ ل رۆما ژ دايك بوويه. به‌رى نڤيسينا په‌رتووكا ناڤهاتى، ئه‌وى ده‌ست ب كارێ ئه‌ندازيارى كرييه، هه‌وه‌سا په‌رتووكا «لێبووكێ بچويك18» نڤيسييه. نڤيسه‌رێ ناڤهاتى به‌شدارى د ديزاينێن مه‌زن و شانوگه‌ريان دا كريه هه‌روه‌سا چيرۆك بۆ كۆڤارێن ئيتالى نڤيسينه.
كودێكس سێرافيانوس
Codex Seraphinianus
ئينسكولوپيديايه‌كا جيهانا ئاشۆپى يه، ب زمانه‌كێ ئاشۆپى ژ لايێ هونه‌رمه‌ند و ئه‌ندازيارێ ته‌لارساز و ديزاينه‌رێ ئيتالى د ماوێ سيهـ هه‌يڤان دا هاتييه نڤيسين و ل ساڵا 1981ێ هاتييه چاپكرن. هه‌تا نوكه ئارمانج ژ نڤيسين و چاپكرنا ئه‌وێ يا ديار نينه. ژبه‌ر ناڤه‌رۆكا وێ يا ئالۆز د شيان دا نينه ئه‌ڤ په‌رتووكه بهێته پۆلينكرن. په‌رتووك ژ هنده‌ك وێنه‌يێن ئالۆز و نه روهن و نه ئاشكه‌را پێكدهێت و هنده‌ك روهنكرنێن نه ئاشكه‌را ب ده‌ستنڤيسيیا نڤيسه‌رى ل سه‌ر هه‌نه. كه‌سێن بسپور و شاره‌زا هه‌تا نوكه نه‌شياينه ئه‌وان وێنه‌يان شرۆڤه بكه‌ن. سێرافينى ناڤێ خۆ ب زمانێ لاتينى»Serafinianos « ل سه‌ر په‌رتووكێ نڤيسيیه بۆ هندێ وێ وه‌ك به‌رده‌وامى دانه‌ك ب نه‌ريتێن ل سه‌دێن ناڤين د به‌ربه‌ڵاڤ بدانيت. ئه‌ڤ په‌رتووكه ژ دو پشك و يازده بابه‌تان پێك دهێت. پشكا ئێكێ به‌حسێ جيهانا سرۆشتى و يا دويێ به‌حسێ شوينواران دكه‌ت.
هه‌ر ئێك ژبابه‌تێن گياناسى، گيانه‌وه‌رناسى، كيميا، فيزيا، ئه‌ندازيارى، شيكارى، مرۆڤناسى، جڤاكناسى، زمانڤانى و…هتد ب هويرى به‌لێ ب شێوه‌يێ تايبه‌تێ سێرافينى هاتينه به‌حسكرن.
مرۆڤ دشێت په‌ڕ په‌ڕ په‌رتووكێ ڤه‌ده‌ت و بخوينيت و دويڤچوونێ بۆ بكه‌ت، به‌لێ چ جاران شه‌وقا ئاشكه‌را كرنێن نوى د ناڤ دا ب دویماهيك ناهێت و هه‌ر جار لێكدان و شرۆڤه‌كرنه‌كا نوى مرۆڤ دشێت بۆ وێنه‌يان بكه‌ت.
پشكا سه‌رنجراكێشا په‌رتووكێ ئه‌وه نڤيسه‌ر هنده‌ك بونه‌وه‌ران بۆ هنده‌ك مه‌ره‌مان وێنه دكه‌ت. بۆ نموونه، هنده‌ك سه‌يوانێن ب پێ ل هنداڤ گيانه‌وه‌رێن كه‌هينه دا ل به‌ر بارانێ ته‌ڕ نه‌بن، يان ژى ئه‌و بونه‌وه‌رێن ل سه‌ر لێڤا به‌له‌مان روينشتى و به‌له‌مان دده‌نه كارى. يان ئه‌و ده‌ستێن وه‌كى پێنڤيسان، ئه‌و مرۆڤێن وه‌كى تۆڤى دهێنه‌چاندن، شين دبن و ل سه‌ر پرچا خۆ برێڤه‌دچن. هوزێن نامو، گيايێن سه‌ير و سه‌مه‌ر، بكارئينانه‌كا سه‌ير بۆ گيانه‌وه‌ران، هه‌تا ئه‌ندامێن له‌شى ژى د ئه‌ڤێ په‌رتووكێ دا دهێنه نيشان دان. هه‌تا ل به‌شه‌كێ په‌رتووكێ دا پرۆسه‌يا دروستكرنا مرۆڤى ب شێوه‌يه‌كێ كومێدى به‌رچاڤ دكه‌ت. ل دویماهيكا په‌رتووكێ ژى هنده‌ك باژێرێن سه‌ير و ئالوز يێن هاتينه ديزاينكرن. هه‌ر وه‌ك سێرافينى ئاماژە‌ى پێ دكه‌ت، ڤه‌ديتنا جيهان و پێكهاته و نهێنين وێ ب شێوه‌يه‌كێ جودا هند يا ب خۆش و چێژ به‌خشه كو هه‌ر رونكرنه‌ك و لێكدانه‌كا زاره‌كى، خۆشيیا داهێنانێ و ڤه‌گێرانا چيرۆكان ژ ناڤ دبه‌ت.
