تهحسین ئیبراهیم دۆسكى
2-1
ل وارێ بابێ دیرۆكا كوردان شهرهفخانێ بدلیسى، ل وى جهى ب سهدان ساڵان میرگهههكا كوردان یا مهزن و خودان دهسههلات لێ ههى، ل وى وارێ ب دههان زانا و شێخێن ناڤدار و خودان بها لێ ژیاین و مرین.. ل نیڤا ڕێ دهمێ مرۆڤ ژ تهتوانا بدلیسێ بهر ب مۆشێ ڤه دچت، ل ملێ چهپێ گوندهكێ بچویك و خۆش و بێنفرههـ ههیه، د ههمبێزا گرێ بزاتۆمێ دا و ل تهنشت چیایێ كلخارێ یێ نڤستییه، ژ شوینواران دئێته وهرگرتن، كو ئهو گوندهكێ گهلهكێ كهڤنه د دیرۆكا دهڤهرێ دا، گهلهك ژ وان دهولهت و شارستانییێن د ڤى جهى ڕا دهرباسبووین شوینتبلێن خۆ ل ڤێرێ یێن هێلاین، هندهك ژ وان شوینتبلان حهتا ئهڤرۆ ژى هێشتا دئاشكهرانه.
گوندێ (نوورشینێ) ئهوێ بهرێ گوندهكێ بچویك، پاشى بهرى پتر ژ سهد و پێنجى ساڵان بهرفرههبووى و بوویه قهزا، جار بۆ مۆشێ هاتییه پالدان جار بۆ بدلیسێ، ئێك ژ وان جهانه یێن ل هندهك دهمێن دیرۆكا خۆ بوویه مهركهزهكێ بهرچاڤێ بهلاڤكرنا علمى و طهریقهتێ.
ژ وان شوینوارێن ل ڤى گوندى ههین دئێته زانین، كو دیرۆكا ڤى گوندى بۆ دهمێ بهرى ئیسلامێ دزڤڕت، ل سهر زهمانێ ئهرمهنى و بیزهنتییان، ههچییێ ئهڤرۆ ژى ل ڤى گوندى بگهڕیێت؛ دێ هژمارهكا شوینوارێن سهلجووقى و ئۆسمانییان ژى لێ بینت.
ل سهر زهمانێ میرگههێن كوردان ئهڤ جهه ل بن دهسههلاتا میرێ بدلیسێ ڤه، پشتى ئۆسمانییان بڕیار داى میرگههێن كوردان بهلوهشینت و كوردستانێ ب گشتى بێخته بن حوكمێ خۆ یێ مهركهزى، وهكى د ساڵنامهیا ساڵا 1874 یا ئهرزرۆمێ دا هاتى، (نوورشین) قهزایهكا سهر ب مۆشێ ڤه بوو، مۆش هنگى تابعى ویلایهتا ئهرزرۆمێ بوو.
ل ڤێ دیرۆكێ، هێشتا ل سهر زهمانێ ئۆسمانییان ناڤێ (چوكور) ل سهر نوورشینێ هاتهدانان، پاشى ل سهر دهمێ جمهوورییهتێ و ب دورستى ل ساڵا 1960 توركان ناڤێ ڤى جهى كره (گۆرۆیماك) بهلێ كورد حهتا ڤێ گاڤێ ژى ههر دبێژنێ: (نوورشین)، دبت ئهڤ ناڤه د بنیات دا ناڤهكێ ئهرمهنى بت.
ل ڤان سهد و پێنجى ساڵێن دووماهییێ نوورشین جار دبوو قهزا و جار دبوو ناحیه، نوكه ئهو ئێك ژ قهزایێن ویلایهتا بدلیسێیه.
ههر چهنده من ل بهر نینه ل ڤێرێ بۆ ههوه بهحسێ دیرۆك و جوغرافیایا ڤى جهى بكهم ژى، بهلێ من دڤێت هوین بزانن بهرقیبلهیا گوندێ نوورشینێ (لایێ باشوورى) گرهكێ بلند ب ناڤێ (گرێ بزاتۆمێ)(1) ههیه گوندى یێ ب تهنشتا وى ڤه، گۆڕستانا گوندى یا پان و مهزن، كو دێ مژارا سوحبهتا مه بت، ل بنارێ ڤى گرى یا رازایه، ژ گرى وێڤهتر ههر ل لایێ قیبلێ چیایهكێ مهزن و بلند هــهیــه دبــێــژنــێ كـلـخـار.. ل باكۆرێ نوورشینێ ههر وهسا ل ڕۆژههلات و ڕۆژئاڤایێ دهشتهكا فرههـ و درێژه، بهلكى ژ سهد كیلۆمتران درێژتر ژى بت، ئهڤه ئهو دهشته یا دبێژنێ: دهشتا مۆشێ.
گوندێ نوورشینێ یێ كهڤن ژ هژمارهكا تاخان پێك دهات، ههر تاخهكى مالباتهك لێ دژیا، وهكى بۆ نموونه: مالباتا سمائیلا، مالباتا لاچۆ، مالباتا صۆباشى و مالا شێخ عـهبـدررهحـمـانـێ تـاغـى.. ئـاشكـهرایه كو مرۆڤاینى و خزماینى د ناڤبهرا ڤان ههمى مالباتان دا ژ بهرێ وهره ههبوویه.
د ڤان ساڵێن دووماهییێ دا، پتر ژ جارهكێ من سهرهدانا نوورشینێ كرییه، ئهز ل هندهك سهیدا و شێخ و جامێرێن وێ بوویمه مێڤان، من كهرهم و جامێرى و مهردینییا وان ب چاڤ دیتییه.. ئێك ژ وان سهرهدانان ئهو بوو یا ل نیسانا ساڵا 2024، كو سهرهدانهكا تایبهت بوو بۆ گۆڕستانا گوندى، ژ بۆ خواندن و وێنهكرنا چهند كێلییهكان.
ل گۆڕستانا نوورشینێ:
زیارهتگهها نوورشینێ، یان گۆڕستانا وێ، دكهفته باشوورێ گوندێ كهڤن، ل بنارێ گرێ بزاتۆمێ، ئهو ب خۆ د بنیات دا دو گۆڕستان بووینه نوكه یێن دگههشتینه ئێك:
گۆڕستانا ئێكێ: دكهفته تاخێ گۆڤان، بهرانبهر نیڤا گرى و ئهو ب لایێ ڕۆژئاڤایێ ڤه دچت. ل ڤێ گۆڕستانێ كێلییێن كهڤنتر دئێنه دیتن. وهسا دیاره، كو ئهڤه گۆڕستانا ئهصلى یا نوورشینێ بوویه، بهرى شێخ عهبدررهحمانێ تاغى ل نوورشینێ بمرت و لێ بێته ڤهشارتن، ئاشكهرایه كو گۆڕێن ژنكێن شێخێ تاغى ئهوێن بهرى مرنا وى وهغهركرین ل ڤێ گۆڕستانێنه.
گۆڕستانا دویێ: ئهوه یا پشتى مرنا شێخ عهبدررهحمانێ تاغى ل ساڵا 1887 هاتییه دورستكرن، بهلكى ئهو تایبهت بۆ زیارهتێ شێخێ تاغى هاتبته چێكرن، ئهو ههر ب ڕهخ گۆڕستانا دى ڤهیه، ل لایێ ڕۆژههلاتێ، پشتى ههردو گۆڕستان بهرفرههبووین، نوكه ئهو یێن گههشتینه ئێك.
كــهڤـنـتـرین كێلییا ل ڤێ گۆڕستانێ ب بهر چاڤێن من كهفتى و من شیاى بخوینم، كێلییا كهسهكییه ب ناڤێ یووسفێ كوڕێ مكائیلى، ل سهر ڤێ كێلییێ ب عهرهبى یا هاتییه نڤیسین، ئهوا من شیاى ژێ بخوینم ئهڤهیه:
نڤیسین ژى ئهڤهیه: ((هذا قبر السعید الشهید المرحوم المحتاج إلى رحمة الله تعالى وغفرانه قصیر العمر یوسف بن مكائیل توفي في شهر المبارك رمضان في تاریخ سنة سبع وتسعمائة..)) و ئهوان دى یا بن ئاخ بووى، ل لایێ دى یێ كێلییێ ئهڤ نڤیسینه ههیه: ((الله محمد علی كل شیء هالك إلا وجهه اللهم بعطفك برحمتك على ساكن هذا القبر وهو..))، ئهو نڤیسینا دى یا بن ئاخ بووى.
ژ ڤێ نڤیسینێ ئاشكهرا دبت، كو ئهڤ گۆڕە بۆ ساڵا 907 مشهختى (بهرانبهر 1501 ز) دزڤڕت، تشتێ بالكێش ل ڤێرێ ئهوه ل سهر ڤێ كێلییێ و یا ب ڕەخ ڤه ب تنێ (الله، محمد، علي) یا نڤیسییه، تشتێ هندێ دگههینت، كو دبت خودانێن ڤان ههردو گۆڕان شیعه بن.
گۆڕێن خهلیل ئاغایى و كوڕێن وى:
مالباتا خهلیل ئاغایێ نهدهرى یان مالباتا صۆباشییان ئێك ژ مالباتێن كهڤنێن نوورشینێیه، تاخهكێ وان یێ تایبهت ژى ههیه، بنیاتێ ڤێ مالباتێ بۆ باپیرێ وان یێ مهزن خهلیل ئاغایى دزڤڕت، ئهوێ بهرى نێزیكى دوسهد و پێنجى ساڵان ژیاى.
ل دهسپێكا سهدساڵا نۆزدێ، ب دورستى ل سهر زهمانێ نهڤییێ خهلیل ئاغایى، ئهحمهد ئاغایێ كوڕێ ئیبراهیمى، ناسناڤێ صۆباشى كهفته سهر ڤێ بنهمالێ؛ ژ بهر كو ئهحمهد ئاغایى مهنصبێ (صۆباشى) د دهولهتا ئۆسمانى دا وهرگرتبوو، و صۆباشى د زاراڤێ هنگى دا وهكى ڕێڤهبهرێ پۆلیسان یێ نوكه بوو، كارێ وى چاڤدێرییا پاراستنا تهناهى و پاقژییا باژێڕى بوو، ههر وهسا ئـهو پـلـهیـهكا لهشكهرى ژى بوو(2).
ئهڤ مالباته ههر د بهرێ دا ب مهزنییا دنیایێ و زانینێ دهاته نیاسین، لهو هژمارهكا ئاغا و ماقویلان ههر وهسا یا شێخ و مهلایان ژى ژێ ڕابووینه، بهرى ئهم بهحسێ هندهك ژ كهسێن ڤێ مالباتێ بكهین یێن كێلییێن گۆڕێن وان حهتا نوكه ل گۆڕستانا نوورشینێ دبهرچاڤن، مه دڤێت ڤێ مالباتێ ب كورتى بدهینه نیاسین.
ئێكهمین كهس ژ ڤێ مالباتێ هاتییه نیاسین خهلیل ئاغایه، وهكى ژ شهجهرهیا مالباتێ دئێته زانین ئهو كوڕێ خالده، خالد كوڕێ عیسایه، عیسا كوڕێ سینانه، ل سهر كێلییا وى ب ئاشكهرایى هاتییه، كو ئهو ژ قهبیلهیا نهدهرانه، نهدهرا عهشیرهتهكا كوردان یا ناڤداره، نوكه ل وێ دهڤهرێ دژیت ئهوا دكهفته ناڤبهرا قولپ و سلیڤا و گهنج و مۆشێ، نێزیكى 30 حهتا 40 گوندێن وان ههنه.
ههر چهنده خهلیل ئاغا مرۆڤهكێ ژێهاتى و ئاغایهكێ ناڤدارێ دهمێ خۆ بوویه ژى، بهلێ سهرهاتییا ژیانا وى ب فرههى نهگههشتییه مه، ژێ دئێته ڤهگوهاستن كو وى بهرێ دووندهها خۆ ددا علمێ دینى ژى و ئهو ل بهر وان شرین دكر و دگۆته وان: كانێ چاوا بارا مه د مهزنییا ماددى دا ههیه، دڤێت وهسا بارا مه د مــهزنـیـیـا مــهعــنــهوى ژى دا هـهبـت؛ ژ بهر ڤێ چهندێ گهلهك ژ دووندهها وى بووبوونه مهلا وهكى ژ لهقهبێ وان دئێته زانین.
خهلیل ئاغایێ نهدهرى زاڤایێ مالباتا سمائیلا بوو، كو ئێك ژ مالباتێن ناڤدارێن نوورشینێنه، ناڤێ ژنكا وى وهكى ژ كێلییا گــۆڕێ وێ دئـێـتـه وهرگــرتــن (قـودرهت خاتوون) بوو، مرنا وێ ل ساڵا 1225 (1810 ز) بوو، خهلیل ئاغایى چار كوڕ ژێ ههبووینه، دووندهها وى ئهوا ب ناڤێ مالباتا صۆباشییان دئێته نیاسین ژ وان بهلاڤبووینه، ئهو ژى ئهڤهنه: خالد، یووسف، محهمهد و ئیبراهیم.
دیرۆك و چاوانییا مرنا خهلیل ئاغایى ژ نڤیسینا ل سهر گۆڕا وى دئێته زانین، ئهو نڤیسین ژى ب زمانێ عهرهبى و دهقێ وێ ئهڤهیه:
((هذا مرقد المجید الشهید المرحوم المغفور المقتول المحتاج إلى الرحمة والغفران خلیل بن خالد من قبیلة ندران ومات فی سنة 1212)).
ژ ڤێ نڤیسینێ دئێته زانین كو خهلیل ئاغا ل ساڵا 1212 (1797 ز) ب كوشتن مربوو، بهلێ دیارنهكرییه كانێ بۆچى و كێ ئهو كوشتبوو، بهلێ ب دهڤ دئێته ڤهگێڕان كو ئهو ب دهستێ نهڤییهكێ خۆ هاتبوو كوشتن، بێى بێته زانین كانێ ئهگهرا كوشتن وى چ بوو؟ دویر نینه ئهو ب خهلهتى ڤه هاتبته كوشتن.
ژ كــوڕێـن خـهلیل ئاغایى گۆڕێن سێیان ل نێزیك گوڕا وى ب بهرچاڤێن من كهفتن ئهو ژى ئهڤهنه:
گۆڕا كوڕێ وى ئیبراهیمى و ئهڤ نڤیسینه ب زمانێ عهرهبى ل سهر هاتییه نڤیسین: ((الموت كأس كل الناس شاربه، فاتحة، هذا مرقد الشعید الشهید المغفور المبرور مفخر الشباب المحتاج إلى الرحمة والغفران، شجیع دوره، وفرید عصره، صاحب العلم والفراسة، إبراهیم آغا بن خلیل آغا، توفي سنة 1251)).
ژ ڤێ نڤیسینێ دئێته زانین، كو دبت ئیبراهیم آغا ژى هاتبته كوشتن، ئهو مرۆڤهكێ زانا و تێگههشتى بوو، مرنا وى ل ساڵا 1251 (1835 ز) بوو.
كوڕێ وى یێ دى موحهممهده، دیرۆكا مرنا وى ساڵا 1278 (1861 ز) بوو وهكى ژ كێلییێ دئێته وهرگرتن.
كوڕێ وى یێ سێیێ یووسفه، ل سهر كێلییا وى هاتییه: ((فاتحة، لا تنظروا نقش قبري إلى.. هذا مرقد السعید الشهید الشاب الملیح المحتاج إلى الرحمة والغفران، قصیر العمر، یوسف بن خلیل آغا..))، نڤیسینا مایى كو دبت دیرۆكا مرنێ بت یا خراببوى و بن ئاخ بووى.
گۆڕا كوڕێ وى یێ چارێ كو خالده ب بهر چاڤێن من نهكهفت.
ژ بلى ڤان گۆڕێن هژمارهكا شێخ و زانایێن ڤێ مالباتێ ژى ل گۆڕستانا نوورشینێ دئێنه دیتن، ل ڤێرێ دێ ئیشارهتێ دهینه هندهك ژ وان و دێ وان ب كورتى دهینه نیاسین.
شێخ عهبدللاهـ و مهلا رهشید:
بهرى نوكه مه گۆت: ل سهر داخواز و ئاستهكرنا خهلیل ئاغایى هژمارهكا زهلامێن مالباتا وى هێشتا ل سهر دهمێ وى و پشتى وى حهتا ئهڤرۆ ژى، بهر ب وهرگرتنا علمێ شهرعى و طهریقهتێ ژى ڤه چووینه، دهمێ مرۆڤ بهرێ خۆ ددهته شهجهرهیا مالباتێ و دیرۆكا زهلامێن وێ دخوینت ناڤێن گهلهك مهلا ب بهر چاڤێن وى دكهڤت، بهلێ دبت ناڤدارترینێ وان شێخ عهبدللاهى بت، ئهوێ ب ناسناڤێ خهلیفه عهبدللاهـ و هندهك جاران عهبدللاهێ كۆسه دئێته نیاسین، ژ بهر كو ئهو كهسهكێ ماقویل و مهلا و شێخ و ئهدیب بوویه!
شێخ عهبدللاهـ كوڕێ مهلا حوسێنه، مهلا حوسێن كوڕێ یووسفه، یووسف كوڕێ خهلیل ئاغایه، بابێ شێخ عهبدللاهى مهلا حوسێن و دهستهیا وى ژ برا و پسمامان كو دبنه نهڤییێن خهلیل ئاغایى ئێكهمین دهستهیا نهڤییێن خهلیل ئاغایى، ئێكهمین دهسته بوو ژ مالباتا صۆباشییان قهستا علمێ دینى و تهصووفێ كرى، بێى كو هندهك ژ وان دهستان ژ ئاغاتى و مهزنییا دنیهوى بهردهن، ئهڤه ئهو داخواز بوو یا باپیرێ وان خهلیل ئاغایى ژ وان كرى، وهكى پتر ژ جارهكێ مه گۆتى، ڤێ دهستهیێ زارۆكێن خۆ ژى پشتى خۆ هاندان، كو بهر ب خواندنا دینى و مهلاتییێ ڤه بچن، ئهنجام ئهو بوو دو مهلایێن مهزن ژ ناڤ وان دهركهفتن ناڤێ خۆ ل پشت خۆ هێلا: ئێك ژ وان مهلا عهبدللاهـ بوو، یێ دى مهلا رهشیدێ كوڕێ عومهرێ كوڕێ ئیبراهیمێ كوڕێ خهلیل ئاغایى بوو.
وهسا دیاره كو ئهڤ ههردو پسمامه د عهمرهكى دا بوون، پێكڤه دهست هاڤێتبوو فهقیاتییێ، ههر چهنده زانینێن بهرفرههـ ل دۆر سهرهاتییا ژیانا وان د دهست مه دا نینن ژى، بهلێ یا مهعلووم ئهوه وان ههردویان د ناڤبهرا ساڵێن (1864-1870 ز) قهستا دهڤهرا هیزان كربوو و ل غهیدا ئامادهبوون ل نك شێخێ ناڤدارێ دهڤهرێ سهیید صبغهتوللاهێ ئهرواسى (ئهوێ ژ لایێ دویكهفتییێن وى ڤه ب ناڤێ غهوسێ هیزانێ دئێته نیاسین)، بووینه ژ مهنسووبێن طهریقهتا وى یا نهقشى، ئاشكهرایه كو ئهو خهلیفهیێ سهیید طاهایێ نهرى بوو.
ئهم نزانین كانێ ههردو پسمام چهند مابوونه ل نك سهیید صبغهتوللاهى، بهلێ وهسا یا دیاره كو شێخێ وان وهغهرا خۆ یا دووماهییێ ل ساڵا 1870 كر بهرى دهستویرییا طهریقهتێ بدهته وان، لهوا ئهو ههردو ژ خهلیفهیێن سهیید صبغهتوللاهى نائێنه هژمارتن، بهلكى ژ خهلیفهیێن خهلیفهیێ وى شێخ عهبدررهحمانێ تاغینه.
پـشـتـى مــرنــا سـهیـیـد صبغهتوللاهى كوڕێ وى بههائهددین ل جهێ وى بوو شێخ، خهلیفهیێن وى یێن دى بهلاڤبوون، هنگى شێخ عهبدررهحمانێ تاغى ئێك ژ بهرچاڤترین خهلیفهیێن غهوسێ هیزانێ بوو، شێخێ تاغى ل گهل كۆمهكا شاگردهیێن خۆ یێن نێزیك ژ غهیدایێ دهركهفت، بهر ب دهڤهرا بدلیسێ ڤه چوو، ب وێ ئنیهتێ كو جههكى بۆ خۆ ببینت ئیرشادێ لێ بكهت، پشتى ڤهگوهاستنا چهند جههكان، ب شرینكرنا مهلا عهبدللاهـ و مهلا رهشیدى كو ههردو خهلكێ نوورشینێ بوون، ژ مالا صۆباشییان، كو مالمهزنا نوورشینێ بوو، شێخێ تاغى قهستا نوورشینێ كر، تهكیایا خۆ ل وێرێ دانا، ژ وى دهمى و پێدا نوورشین وهك مهركهزهكێ گرنگ یێ بهلاڤكرنا علمێ شهرعى و طهریقهتا نهقشبهندى هاته نیاسین.
شێخێ تاغى ئهوێ ل نوورشینێ ل ساڵا 1887 وهغهرا دووماهییێ كرى، هژمارهكا خهلیفهیان د ئیرشادێ دا ههبوون، ئێك ژ وان مهلا عهبدللاهێ صۆباشى بوو، لهو هندهك جاران دبێژنێ: خهلیفه عهبدللاهـ.. ژ بـهر كــو خهلیفه عهبدللاهـ ئێك ژ مهزنێن مالباتا صۆباشییان بوو كو ماقویلێن نوورشینێنه، ئهو مهلایهكێ موجاز و زانا بوو، د طهریقهتێ ژى دا شێخهكێ موجاز بوو، وى ل تاخێ مالباتا صۆباشییان ل نوورشینێ جههكێ وهكى دیوانێ ههبوو، ههم مزگهفت و مهدرهسه بوو، ههم جهێ حهواندنا مێڤان و ڕێڤنگان بوو، ههر چهنده وهك ڕێزگرتن بۆ تهكیایا شێخێ وى یێ تاغى، ناڤێ تهكیایێ بۆ ڤى جهى نهدهاته گۆتن، بهلێ ههما مرۆڤ دشێت بێژت: ئهو وهكى تهكیایهكێ بوو.
مهلا عهبدللاهێ صۆباشى زاڤایێ شێخ عهبدررهحمانێ تاغى بوو، كچا شێخى ل نك مهلا عهبدللاهى بوو، ئهو دهیكا كوڕێ وى مهلا محهمهد باقى بوو، ئهو و كوڕێ وى مهلا محهمهد باقى ژى ژ وان مهلایان بوون یێن فهقى ب خودان دكرن و ئیجازه ژى ددان، تشتێ مه ژ هندهك نهڤییێن مهلا عهبدللاهى بهیستى ئهوه دبێژن: مهلا عهبدللاهـ شاعرهكێ ژێـهـاتى ژى بــوو، وى دیــوانـهكـا شعرى یا ب كرمانجى ههبوو، خهلكێ مالا وى ب چاڤێ پیرۆزییێ بهرێ خۆ ددایێ، دهمێ ئێك ژ وان دهركهفتبا سهفهرهكێ دهسخهتا وێ وهك تبهڕك ل گهل خۆ دبر، دبێژن: جارهكێ ئێك ژ وان دهمێ چوویه عهسكهرییێ دهسخهتا دیوانێ ل گهل خۆ بر، گاڤا ئهفسهرێ وى ئهو دیتى، وى دهسخهت ژێ ستاند، پشتى هنگى لێ نهزڤڕاندهڤه.. هۆسا دیوان بهرزهبوو!
شێخ عهبدللاهـ ئێك ژ خهلیفهیێن نێزیك بوو ژ شێخ عهبدررهحمانێ تاغى، ژێدهر دبێژن: ئهو خهلیفهیێ وى یێ سێیێ بوو پشتى مهلا عهبدلقادرێ ههزانى و شێخ ئیبراهیمێ چۆخرهشى. ئهو ژێدهرێن بهحسێ خهلیفه مهلا عهبدللاهى دكهن دیرۆكا مرنا وى ئاشكهرا ناكهن، بهلێ ل سهر كێلییا وى هاتییه نڤیسین كو مرنا وى ل ساڵا 1309 (1891 ز) بوو.
ل دۆر مرنا مهلا رهشـیـد ل ســهر كێلییا وى هاتییه، كـو ئهو ل دۆرێن ساڵا 1913 ز، ژ بهر كو ئهڤ دیرۆكه ب تاریخا میلادى هاتییه دیاره كو ئهو درهنگ یا هاتییه چێكرن.
شێخ فهتحوللاهێ وهرقانسی كو زاڤا و خهلیفهیێ شێخ عــهبــدررهحـمـانـێ تاغى بوو، دبێژت: ((سهیدایێ مهزن(3) شیرهت ل من دكرن د دهر حهقا ههردو خهلیفهیێن نوورشینى دا: مهلا عهبدللاهـ و مهلا رهشیدى، مهنزیله و دهرهجهیا وان هــهردویــان ل نك شێخى ژ یا ههر ئێكێ دى مهزنترن بوو، وى دگۆت: فهرق د ناڤبهرا وان ههردویان دا ئهوه هندى مهلا عهبدللاهه دزانت كو د ناڤبهرا وى و حهقیقهتێ دا هندى مویهكێ ب تنێ ژى نینه، مهلا رهشید دزانت كو د ناڤبهرا وى و ڕاستییێ دا هندى موییهكى ههیه)).
ل سهر بناخهیێ ڤێ گۆتنا شێخێ تاغى، شێخێ وهرقانسى دبێژت: ((ئهڤه وێ مهعنایێ دگههینت كو مهشرهبا مهلا رهشیدى بلندتره؛ ژ بهر كو دڤێت عهبد ههمى گاڤان خۆ ببت خودان تهخسیرى)).
ژێدهر و پهراوێز:
- بزاتۆم ناڤێ وى گوندییه یێ دكهفته بنارا گرى، و گر پێ دئێته نیاسین.
- المعجم الجامع فی الصطلحات الأیوبیة والمملوكیة والعثمانیة، د. حسان حلاق و د. عباس صباغ، دالر العلم للملایین، بیروت، 1999، ص 138.
- مهخسهدا وى پێ شێخ عهبدررهحمانێ تاغییه.
- ئهو جهێن مه خال داناین نڤیسین باش نائێته خواندن.