پروسەیا وەرگێرانێ و دانەناسینا ئەدەبیاتان

سەرنڤیسەر

وەرگێران دبنەکۆکا خۆ دا زانستەکە کەلتوور و چاندا مرۆڤایەتیێ ب ھەڤ دگەھینیت داکو گەلێن ل سەر رویێ ڤی گەردوونی سەرھەلی ناسنامە و ڤەرێژا ھزرا ھەڤدو ببن.. گومان ژی تێدا نینە، کو وەرگێران ئامرازەکێ کاریگەرە د وەرارا پێڤاژوویا مرۆڤایەتیێ دا و ھەر مللەتەکێ زیندی و خۆدان باکگراوەندەکێ باژێرڤانی و دیروکی، پێدڤی ب پرۆسەیەکا پڕ بزاڤا وەرگێرانێ ھەیە. ئەمێن کورد ژی وەکو مللەتەکێ دێرین و زیندی، پێدڤییە ئەم د ڤی بواری دا دچالاک و رۆلدار بین و چ جاران خەمساریێ بۆ ناساندن و گەھاندنا بەرھەم و بەرکارێ گەلێن دونیایێ بۆ خویندەڤانێ کورد نەکەین و بەروڤاژی.

مخابن هەتا نها، ل هەرێما کوردستانێ وەرگێران نەبوویە پرۆسە و وەکو پێدڤی گرنگی پێ نەھاتییە دان، گەرەکە دەزگەھێن ھەڤبەندیدار کاریگەری و کارلێکرنا وەرگێرانێ پاشگوھـ نەکەن، چونکی ب پەراویزکرنا وەرگێڕانێ، ئەم دێ د دویر و ڤەدەر بین ژ مفا وەرگرتنێ ژ تێگەهـ و بەرکار و بەرهەمێن نوی و سەردەمیانە یێن مللەتان.

ب دیتنا من، وەرگێران مینا رووبارەکی یە بێ دەستووری ژ توخیبان دەربازدبیت، ب رەنگەکی ل جەم ھەردو ئالیێن توخیبی ل جھێ بخێرھاتنێ یە، یانکو وەرگێران ژ/بۆ ھەر زمانەکی مفایێن خۆ ھەنە. دیسان وەرگێرانێ د پرۆسەیا پێشڤەچوونا بیاڤێ ئەدەبی یا ھەر جڤاکەکی دا گرنگییا خۆ ھەیە. لەوڕا دبینین، کو ل جڤاکێن پێشکەفتی نەمازە یێن رۆژئاڤایی ویێن گرنگیێ ددەنە ئەدەبیاتێ، وەرگێرانێ جهـ و پایەکێ تایبەت ھەیە. ل ڤێڕە دێ ئاماژێ ب پەندەکا فیرعەونی دەم کو دبێژیت: «ھەش ب سەرێ وی مللەتی وەر دبیت ئەوێ ب کەلھا بەرامبەری خۆ نە شەھرەزا»، ئەڤجا ئەگەر ئەم زمانێ کەلھا بەرامبەر نەزانین ژی، دڤێت ب کێمیڤە، مە شەھرەزایی و پێزانین سەبارەت ب بەرھەمێ ھزری و کەلتووری یێ ئاکنجیێن وێ کەلھێ ھەبن.. ئەڤ چەندە د دشیان دایە ب وەرگێرانێ ب دەستڤەبھێت.

  وەرگێران ل دەڤەرا مە و ب شێوەزارێ کرمانجی دئاستەکی دایە، مرۆڤ نکاریت ژێڕا ببێژیت (بزاڤا وەرگێڕانێ)، بەلکو وەرگێران د چارچووڤێ چەند ئەزموون و پێنگاڤێن کەسوکی و بێ بەرنامە دا دەرباز نابیت.

ڤەدەر ژ ڤێ دیتنا سلال، د چەند ساڵین بووری دا، کارەکێ تا راددەیەکێ باش ژ ئالیێ پارێزگەها دهۆکێ / رێڤەبەریا چاپ و بەڵآڤکرنێ ل دهۆکێ و ناڤەندا خانی یا رەوشەنبیری و راگەهاندنێ و دەزگەھێ «سپیرێز» ل بوارێن جودا جودا ھاتییە کرن کو هەژمارەکا بەرهەمێن ئەدەبی ژی ل خۆ دگرتن. ھەروەسا ئێکەتیا نڤیسەرێن کورد – تایێ دھوکێ و کوڤارا « مەتین»  ژی، د خۆلا خۆ یا چاری دا، ھژمارەکا پەرتووکێن وەرگێرایی ب چاپێ گەھاندینە، لێ ب تنێ بۆ سەر زمانێ کوردی، بەلێ وەکو وەرگێران بۆ سەر زمانێن دی رێژەیا وێ گەلەک یا کێمە.

دیارە ژ وی بەرهەمێ، ب هەژمار کێم، ژ ئالیێ بزاڤێن کەسوکیڤە یان ژ ئالیێ ڤان سازیێن مە ئاماژە پێدای، پەرتووکێن باش هاتینە وەرگێڕان، بەلێ مخابن، پپرۆسەیا وەرگێڕانێ ژ بەر نەبوونا فیلتەر و سانسۆرییا کوالیتیێ، ئەڤرۆ کەفتییە بن گەفەکێ، کو بەرهەمێن بیانی بۆ مەرەمێن بازرگانیێ و پڕفرۆتنێ، بێی رەچاڤکرنا کوالیتی و باشییا پەرتووکێن دهێنە وەرگێڕان و بێی کو دەزگەهەک هەبیت، هەلسەنگاندنێ و پێداچوونێ بۆ وان پەرتووکان بکەت بەرییا چاپ ببن.

مرۆڤ نەشێت ب رەنگەکێ رەهایی هەمی ئەو پەرتووکێن هاتینە وەرگێڕان ب ئێک پیڤەر ل قەلەم بدەت، چونکی، ب رێژەیەکا کێم، پەرتووکێن باش و ناڤدار هاتینە وەرگێڕان، بەلێ دەما مرۆڤ پترییا وان پەرتووکێن ب تنێ بۆ مەرەمێن بازرگانی هاتینە وەرگێڕان، مرۆڤ تووشی سەرسورمان و بێزاریێ دبیت ژ بەرکو ب زمانەکێ ئاست نزم و بێ کوالیتی و تژی شاشی یێن رێنڤیسینێ و رێزمانی و رامانان هاتینە وەرگێڕان و مەرجێن وەرگێرانا سەرکەفتید پترییا وان پەرتووکان دا نینە و د دویرن ژ پەندا پێشینان ئەوا دبێژیت: « نانی بدە نانپێژی بلا نانەکا زێدە بیت».

چەوانییا خورتکرنا بزاڤا وەرگێرانێ

ل جڤاکێن مینا جڤاکێ مە، کو نڤیسینا ئەدەبی تێدا نەبوویە ژێدەرێ ژیارێ، و بازارێ پەرتووکێ ژی ھێشتا نە یێ سار و بێ رەواجە، لەوڕا بەری ھەر تشتی خورتکرنا بزاڤا وەرگێرانێ ب گرنگیدانێ یە ب رەوشەنبیران ب گشتی و ب وەرگێری ب تایبەتی ل گەل ئەکتیڤکرنا پرۆسەیا خاندنێ. پێشنیاز دکەم کو حکومەتا هەرێما کوردستانێ (کابینەیا دەهێ) گرنگییا وەرگیرانێ بەرچاڤ وەر بگریت و داکو بیاڤێ وەرگێڕانێ ژ/بۆ سەر زمانێ کوردی وەرار و پێشڤەچوونێ ب خۆڤە بگریت. چونکی دەما وەرگێر ب رەنگەکێ تاکە کەسی کاربکەت و چ دەزگەهـ نەبن وی ھان بدەن و زەحمەتا وی بھەلسەنگینن، چ ب چاپکرنا وەرگێرانێن وی یانژی ب دابینکرنا ژیارا وی داکو پتر دڤی بیاڤی دا مەلەی بکەت، دێ پرۆسەیا وەرگێرانێ ل جھێ خۆ سنگەپێ مینیت. چارەسەری دەزگەھەکێ وەرگێڕانێ یە ل دهۆکێ بهێتە دامەزراندن بێی مایتێکرنا مشەخۆر و ئەو کەسێن نە شولە ژێ ل گەل کەمپینەکا بەرفرەھـ یا خورتکرن و پاڵدانا خەلکێ مە داکو بەر  خاندنێڤە بچیت.

ڤان بابەتان ببینە

مەتین د ساڵا 2025ێ دا خۆ نوی دکەتەڤە!

سەرنڤیسەر ل گەل دەستپێکرنا هەر ساڵەکا نوی، مرۆڤ دکەڤیتە بەرامبەر دەلیڤەیەکا دی یا زێڕین دا …