گۆڤارا مەتین گۆڤارا مەتین
دیدار: هۆشەنگ تاجر
ئەندامەکێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی دیموکراتی کوردستان- سووریێ دیار دکەت، ژ بەر سیاسەتا شاش یا پەیەدێ نها رەوشا رۆژئاڤایێ کوردستانێ گەلەک خرابە، ئەمریکا و فرەنسا ژی ژ رەوشا نها رازی نینن، دێ گوهۆرینێن مەزن د دەمەکێ نێزیکی دا ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ روی دەن و هەکە کورد د ناڤ خوە دا ئێکگرتی بن دێ شێن بنە هێزەکا کاریگەر، بێگومان دێ وی دەمی حسابەکا مەزن ژی بۆ کوردان هێتە کرن.
مستەفا جومعە ئەندامێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی دیموکراتی کوردستان – سووریێ و بەرپرسێ پەیوەندیێن وێ پارتیێ ل ئەورۆپا د دیدارەکا تایبەت دا بۆ کۆڤارا مەتین راگەهاند:» نها رەوشا رۆژئاڤایێ کوردستانێ د بیاڤێن سیاسی، جڤاکی و ئابووری دا گەلەک خرابە، چونکی تنێ هێزەک دەستهەلاتە ل وێرێ و وێ هێزێ ژی نەڤێت ل گەل ئەنجوومەنێ نیشتیمانی یێ کوردی چ رێککەفتنان بکەت، د رەوشەکا وەسا دا ئەز باوەر ناکەم چ گوهۆڕین روی بدەن، راستە بەری نها ئەمریکا و فرەنسا گەلەک بزاڤ کرن، لێ دیارە بزاڤێن وان بێ ئەنجام ماینە، چونکی تەڤدەم و پەیەدە ناخوازن چ رێککەفتنان ل گەل مە بکەن. ئەو یەک ژی رەوشا هەی ئالۆزتر کریە، رەنگە هەتا دەمەکێ رەوش وەسا بەردەوام بیت لێ ئەمریکا و فرەنسا دێ هندەک تشتان کەن و گۆت: «رۆلێ سەرۆک مەسعود بارزانی د گوهۆڕینێن ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دا گەلەک گرنگە، بەری نها ژی سەرۆک بارزانی گەلەک بزاڤ کرن رێککەفتن بهێتە کرن، دو جاران ل هەولێرێ و جارەکێ ژی ل دهۆکێ ئەم و تەڤدەم رێککەفتین، لێ پاشی وان پێگیری ب رێککەفتنان نەکرن و جارەکا دی دەست ب گرتنا هەڤالێن مە کرن، ژ بەر هندێ ژی رەوش ئالۆزتر لێ هات، ئەمریکی دێ دەستێوەردانێ کەن، لێ دیارە نها ژ بەر بەرژوەندیێن خۆ جارێ چ ناکەن، لێ ئەز باوەر ناکەم رەوشا نها ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ بۆ دەمەکێ درێژ وەسا بەردەوام بیت».
مستەفا جومعە ئاماژە ب هندێ ژی کر: «هەتا نها ژی مەترسیێن مەزن ل سەر رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەنە، تورکیا گەفان دکەت، تورکیا نها ژی بەردەوام ئێرشان دکەت، پشتی بیڤەلەرزا ل تورکیا دیارە پێگەهێ سەرۆک کۆمارێ وی وەلاتی ئانکۆ رەجەب تەیب ئەردۆغانی یێ لاواز بوویی، ئەردۆغانی دڤێت ب رێیا ئۆپەراسیۆنەکێ ل سەر رۆژئاڤایێ کوردستانێ جارەکا دی پێگەهێ خۆ ب هێز بکەت، نها ژی گەف دهێنە کرن، ژ بەر هندێ وەکو ئەنجوومەنێ نیشتیمانی یێ کوردی ل سووریێ مە گەلەک جاران داخواز کر رێ بهێتە دان، داکو پێشمەرگێن رۆژ بچنە رۆژئاڤایێ کوردستانێ، پێشمەرگێن رۆژ زارۆیێن وی خەلکی نە، وان دڤێت بەرگریێ ژ خەلکێ خۆ بکەن، مخابن هەتا نها ژی ئاستەنگی ل هەمبەر چووینا پێشمەرگێن رۆژ بۆ رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەنە، مە ژی نەڤێت چ شەڕ د ناڤبەرا مە و پەیەدێ دا دروست ببن، ژ بەر هندێ ژی جارێ بابەتێ پێشمەرگێن رۆژ هاتییە راگرتن، لێ هەر کەس باش دزانیت پێدڤییا رۆژئاڤایێ کوردستانێ ب پێشمەرگێن رۆژ هەیە، ئەم هێڤیدارین د پاشەرۆژێ دا گەلەک راستی بۆ پەیەدێ ژی رۆن ببن، چونکی دڤێت ئەو ل گۆر راستیێن هەی سیاسەتێ بکەن، مخابن هەتا نها ئەو یەک نەهاتییە کرن و رەوشا رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی خرابتر لێ هاتییە».
ئەندامێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی دیموکراتی کوردستان- سووریێ ئەو یەک ژی نەڤەشارت، بەری سێ سالان ب دەستپێشخەرییا ئەمریکا- فرەنسا و ب رۆلێ سەرەکی یێ سەرۆک بارزانی رێککەفتنەکا نوو د ناڤبەرا ئەنجوومەنێ نیشتیمانی یێ کوردی و تەڤدەمێ دا ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ هاتە کرن، وی دەمی ل سەر گەلەک خالان ژی رێککەفتن هاتە کرن، گەلێ مە گەشبین بوو، دێ گەلەک گوهۆڕینێن باش روی دەن، لێ پشتی دەمەکێ دیسان پەیەدە ڤەگەری ل سەر راستییا خۆ و هەمی سۆزێن خۆ ژبیر کرن، دەست ب گرتنا هەڤالێن مە کرن، ئێرشی بارەگاهێن مە و پارتێن دی یێن کوردی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ کرن، ب راستی ژی وان رەوش گەلەک ئالۆز کر، رێککەفتنا بەری سێ سالان دشیا ببیتە دەستپێکەکا نوی بۆ رۆژئاڤایێ کوردستانێ، لێ مخابن وان هەموو تشت تێکدان و گۆت:» بەری سێ مەهان ئەمریکا دەست ب بزاڤەکا نوی کر، ل باژێرێ قامشلۆ هەڤدیتن ل گەل شاندێ مە هاتە کرن، شاندێ ئەمریکی دیار کرن وان دڤێت دەست ب بزاڤەکا دی بکەن، پاشی ژی ل گەل پەیەدێ هەڤدیتنێن وان دروست بوون، لێ بزاڤا هەری دویماهیێ یا ئەمریکا ژی بێ ئەنجام ما، چونکی وەکو من بەری نها ژی گۆتی پەیەدێ نەڤێت چ رێککەفتنان بکەت، ئەمریکی ژی هندەکێ سار بووینە، نها چ تشتەک نوی نینە، چونکی رەوشەکا گەلەک ئالۆز ل دەڤەرێ هەیە، شەرێ ئۆکرانیا هەیە، گەفێن تورکیا و هەروەسا رەوشا ئالۆز یا ئۆپۆزسیۆنا سووریێ ژی وەسا کریە ئەمریکا جارێ دەست ب چ بزاڤێن نوی نەکەت، دیارە ئالۆزی و رەوشا خراب یا ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دێ بۆ دەمەکێ دی ژی بەردەوام بیت».
سەبارەت ب هەلوەستێ هەرێما کوردستانێ و سیاسەتا سەرۆک بارزانی ژی ناڤهاتی راگەهاند: «سەرۆک بارزانی خەمخورێ هەمی گەلێ کوردستانێ یە، هەر ژ رۆژا ل سووریێ ئالۆزی دروست بوون سەرۆک بارزانی داخواز کر هەمی هێزێن کوردی پێکڤە کار بکەن، مخابن وەکو من بەری نها ژی دیار کری ئەو یەک نەهاتە کرن، ل ڤێ دویماهیێ ژی دەمێ بیڤەلەرزا ل عەفرینێ و جندرێسێ، هەر زوی هەرێما کوردستانێ هاریکاری گەهاندنە خەلکێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ، هەر کەس باش دزانیت گەهاندنا هاریکاریان بۆ عەفرینێ د رەوشەکا وەسا ئالۆز دا کارەکێ ب ساناهی نینە، لێ سەرۆک بارزانی ب سیاسەتا خۆ یا حەکیمانە شیا کارەکێ وەسا بکەت، بەری نها ژی مە دیت کا چاوا سەرۆک بارزانی شیا هێزێن پێشمەرگەی فرێکەتە کۆبانێ، ئەو یەک ژی ئاماژەکا بەرچاڤە ب رۆلێ گرنگ یێ سەرۆک بارزانی بۆ رۆژئاڤایێ کوردستانێ. هەمی خەلکێ مە ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ سوپاسیا سەرۆک بارزانی دکەن، دەزگەهێ خێرخوازیێ بارزانی شیا وەکو ئێکەم دەزگەهێ خێرخوازی هاریکارییا خەلکێ عەفرینێ بکەت، ئەڤ کارە وەسا ساناهی نینن، سەرۆک بارزانی نها ژی دشێت قۆناغەکا نوی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دەستپێ بکەت، لێ پێدڤییە ئالیێ دی ژی پێگیریێ ب سۆزێن خۆ بکەت، ئەو سۆزێن خۆ زوی ژبیر دکەن، دەلێڤێن گەلەک گرنگ و دیرۆکی بۆ گەلێ مە ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ هاتنە پێش، لێ مخابن ژ بەر سیاسەتا شاش یا پەیەدێ ئەو دەلیڤە ژ دەست چوون و زیانێن مەزن ژی گەهشتنە رۆژئاڤایێ کوردستانێ و گۆتژی: «رۆلێ سەرۆک بارزانی ژ بۆ پێشڤەبرنا بزاڤا سیاسی و چارەسەرکرنا ئالۆزیێن ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ گەلەک گرنگە، هەر کەس ڤێ راستیێ باش دزانیت، ئەز باوەرم د دەمێن بهێت دا دێ گوهۆڕینێن مەزن ل دەڤەرێ روی دەن، ب تایبەتی ژی ل سووریێ و رۆژئاڤایێ کوردستانێ، وی دەمی دێ رۆلێ سەرۆک بارزانی پتر یێ بەرچاڤ بیت، چونکی ئەمریکا و فرەنسا باش دزانن سەرۆک بارزانی دشێت دەست ب قۆناغەکا نوی بکەت، ئەز وەسا دبینم پشتی دەمەکێ دێ دەست ب تشتەک وەسا هێتە کرن، ئانکۆ ئەمریکا و فرەنسا دێ دەست ب هندەک لڤینان کەن و سەرۆک بارزانی ژی ب رۆلێ خۆ وەکو سەرۆکێ بزاڤا ئازادیخوازا کوردی رابیت و قۆناغەکا نوی وەسا دەستپێکەت، بێی سەرۆک بارزانی گەلەک زەحمەتە دەست ب بزاڤەکا نوی یا چارەسەرییا قەیرانا نها ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ بهێتە کرن».
سەبارەت ب کاریگەرییا فاکتەرێن دەرڤە ب تایبەتی ژی شەرێ ئۆکرانیایێ و ناکۆکیێن د ناڤبەرا ئەمریکا و چینێ دا ل سەر رەوشا سووریێ ژی مستەفا جومعەی راگەهاند: «بێگومان نها ئەمریکا و وەلاتێن رۆژئاڤایی هەموو هێزا خۆ ژ بۆ هندێ تەرخان کرینە دا رێ نەدەن رۆسیا پتر ل ئۆکرانیایێ پێشڤە بچیت، ئەمریکا و وەلاتێن ئێکەتیا ئەورۆپا ب تایبەتی ژی فرەنسا نها پتر ل دژی رۆسیا کار دکەن، وان دڤێت سنۆرەکێ بۆ زێدەگاڤیێن رۆسیا دانێن، ل ئالیێ دی ناکۆکیێن ئەمریکا و چینێ ژی زێدەتر لێ هاتینە و بەردەوام هەر دو وەلات گەفان ل هەڤدو دکەن، د دەمەکێ وەسا دا سروشتییە ئەمریکا پتر ل سەر هندەک تشتێن دی کار بکەت. د رەوشا نها دا راستە هێزێن ئەمریکی ل سووریێ هەنە لێ نها سیاسەتا دەرڤە یا ئەمریکا و سراتیژییا وی وەلاتی پتر ژ بۆ هندێ یە دا بەرگریێ ژ بەرژوەندیێن خۆ بکەت و رۆسیا لاواز بکەت، ئەز دبێژم ژ بەر ڤان خالان هەمیێ نها قەیرانا سووریێ بۆ ئەمریکا و وەلاتێن رۆژئاڤایی وەکو بەری شەرێ ئۆکرانیایێ نینە، نها پتر هزرا وان ل سەر شەرێ ئۆکرانیا یە و گۆت: «هەبوونا هێزێن ئەمریکا ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ بۆ کوردان گەلەک گرنگە، ژ بەر هەبوونا هێزێن ئەمریکا هەتا نها تورکیا نەشیایە دەست ب چ ئۆپەراسیۆنێن نوی بکەت، تورکیا رۆژانە گەفان دکەت، نها ژی بەردەوام گەفان دکەن، لێ ئەمریکا ناهێلیت، هەبوونا سەربازێن ئەمریکا گەلەک گرنگە، دڤێت ئەم ژبیر نەکەین نها ژی مەترسیێن مەزن ل سەر رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەنە، تورکیا دڤێت ب هەر رەنگێ هەی دەڤەرەکا ئارام ل سەر سنۆرێ خۆ ل گەل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دروست بکەت، ئەردۆغانی دڤێت هەمی عەرەبێن سووریێ یێن ل تورکیا ل وێ دەڤەرێ بجه بکەت، بێگومان ئارمانجا سەرەکی یا تورکیا ژی گوهۆڕینا دیمۆگرافییا رۆژئاڤایێ کوردستانێ یە، دەمەکە ئەم دبێژین مەترسی هەنە و دڤێت ئەم پێکڤە کار بکەین، هەکە کوردێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ پێکڤە کار بکەن و خۆدان سیاسەتەکا ئێکگرتی بن، دێ شێن کارێن گەلەک مەزن بکەن، لێ جهێ داخێ یە پەیەدێ ب سیاسەتا خۆ یا شاش رێ نەدایە کوردێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ وەکو پێدڤی مفایێ ژ پێگەهێ ئەمریکا وەربگرن، ئەو یەک ژی ژ ئەنجاما سیاسەتا شاش یا پەیەدێ و رێڤەبەرییا خۆسەر بوویە».
مستەفا جومعە زێدەتر بەحسێ پیلانێن تورکیا ل دژی رۆژئاڤایێ کوردستانێ کر و گۆت: « تورکیا دڤێت هەرێما شەهبا و کۆبانێ هەتا منبجێ داگیر بکەت، دەمەکە تورکیا کار ل سەر هندێ یا کری، هەتا نها ئەمریکا رازی نەبوویە، ئەمریکا بەردەوام ژی دژبەریا خۆ ل هەمبەر ئۆپەراسیۆنەکا نوی یا تورکیا دیار کریە، دڤێت ئەم باش بزانین ئەمریکا تنێ ژ بەر کوردان دژبەرییا ئۆپەراسیۆنەکا نوی یا تورکیا ناکەت، گەلەک تشتێن دی هەنە، وەکو نموونە بابەتێ هەری گرنگ بۆ ئەمریکا نها شەڕێ ل دژی داعشێ یە، ئەمریکی باش دزانن هەکە تورکیا دەست ب کارەکێ وەسا بکەت دێ ئەو یەک کاریگەرییا خۆ ل شەڕێ دژی داعشێ کەت، شەڕەک نوو دێ بیتە ئەگەرێ بهێزبوونا داعشێ و گرۆپێن دی یێن تیرۆرستی و دێ رەوش ب تەمامی تێک چیت، هەتا نها ژی ئەمریکا رازی نەبوویە، لێ دڤێت ئەم بزانین هەتا هەتای ئەمریکا نەشێت ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ بمینیت و رێگریێ ل ئێرشێن تورکیا بکەت، دڤێت کورد بخۆ تشتەکێ بکەن و پێگەهێ خۆ بهێز بکەن، لێ مخابن پەیەدە ئاستەنگیێن مەزن ل هەمبەر ئێکەتیا کوردان ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دروست دکەت».
ل گۆر باوەرییا ئەندامێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی دیموکراتی کوردستان- سووریێ شەرێ ل دژی داعشێ وەسا زوی ب دویماهی ناهێت، چونکی گەلەک وەلاتێن جیهانێ و یێن دەڤەرێ داعشێ بۆ بەرژوەندیێن خۆ بکار دئینن، ئانکۆ وان نەڤێت داعش جارێ ژناڤ بچیت، ب تایبەتی ژی بۆ ئەمریکا، چونکی ئەمریکا جارێ نەڤێت داعش ژناڤ بچیت، دیارە د ستراتیژییا ئەمریکا دا بۆ دەڤەرێ گەلەک تشتێن دی ژی هەنە، ژ بەر ڤان خالان هەمیێ هەبوونا داعشێ د بەرژوەندییا ستراتیژیا ئەمریکا دایە، بەری نها ژی گەلەک جاران ئاماژە ب هندێ هاتییە کرن، دەرکەفتنا داعشێ، بهێزبوونا وێ و نها ژی بێدەنگییا داعشێ ل گەلەک دەڤەران ئاماژێن گەلەک ئاشکرانە، دەستێن بهێز ل پشت داعشێ هەنە. ئەمریکا و وەلاتێن رۆژئاڤایی نها ب چ رەنگەکێ کار بۆ نەمانا داعشێ ناکەن، وان سنۆرەک بۆ داعشێ دانایە و داعش یا لاواز بوویی، لێ هێشتا ژی داعش مەترسییە، ئەمریکا ژی نەڤێت داعش ژناڤ بچیت. گۆتژی» هەبوونا داعشێ ژ بۆ ئەمریکا د رەوشا نها دا گەلەک گرنگە، ژ بەر هەبوونا داعشێ نها هێزێن ئەمریکا ل باکورێ سووریێ و رۆژئاڤایێ کوردستانێ بجه بووینە، بەرپرسێن ئەمریکا بەردەوام بەحسێ هندێ دکەن هەتا داعش ژناڤ نەچیت ئەو دێ ل سووریێ مینن، ئەو یەک ژی نیشا ددەت هەبوونا داعشێ ل سووریێ تا چ رادەیەکێ د بەرژوەندییا سیاسەت و ستراتیژییا ئەمریکا دایە، نها ژی گەلەک وەلاتێن جیهانێ هاریکارییا داعشێ دکەن دا زی ژناڤ نەچیت، چونکی د هەر گوهۆڕینەکێ دا ل دەڤەرێ داعش دشێت جارەکا دی ب رەنگەکێ بهێز ڤەگەریتەڤە مەیدانێ، ڤێجا ئەز دبێژم یێن داعش ئاڤاکری جارێ وان نەڤێت داعش ژناڤ بچیت، هەبوونا داعشێ بوویە پشکەک ژ ستراتیژییا هێزێن جیهانی و دەڤەرێ بۆ بەرژوەندیێن وان، ب تایبەتی ژی هەر دو وەلاتێن ئیران و تورکیا ب هەمی هێزا خۆ کار دکەن دا داعش ژناڤ نەچیت، رەوشا ناڤخۆیی یا ئیرانێ گەلەک خرابە و ل تورکیا ژی دبیت گەلەک گوهۆڕین روی بدەن، دەستهەلاتدارێن وان هەر دو وەلاتان ژی دشێن ژ بۆ بەرژوەندیێن خۆ داعشێ د دەمێن پێدڤی دا بکار بینن».
ناڤهاتی د دویماهیا دیدارێ دا دیار کر: «دڤێت کورد ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ خواندنەکا راست بۆ رویدانێن نها ل دەڤەرێ و سووریێ بکەن، نابیت کورد تنێ وەکو چەکەکێ د شەرێ ل دژی داعشێ دا بهێنە بکارئینان، چونکی کوردان ل سووریێ د شەرێ ل دژی داعشێ دا گەلەک قوربانیدان، لێ نابیت بارا کوردان تنێ شەر و قوربانیدان بیت، دڤێت کورد بشێن مفایەکا باش یا سیاسی ژ شەرێ ل دژی داعشێ وەربگرن، ژ بۆ هندێ ژی بەری هەر تشتەکێ دڤێت ئێکگرتنا سیاسی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دروست ببیت، دڤێت ئێدی پەیەدە دەستان ژ سیاسەتا خۆ یا شاش بەردەت، دڤێت کورد ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ببنە خۆدان گۆتارەکا نەتەوی و ئێکگرتی. هەکە کورد بشێن ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ئێکەتییا خۆ دروست بکەن، وی دەمی دێ بنە هێزەکا کاریگەر، ئەز باوەرم وی دەمی هەم ئەمریکا و هەم ژی وەلاتێن دی یێن جیهانێ دێ حسابەکا تایبەت بۆ کوردان کەن، دێ پێگەهێ کوردان گەلەک بهێزتر لێ هێت، دێ گەلەک دەلیڤێن مەزن بۆ کوردان هێنە پێش، لێ مخابن ئەو شاشیێن چەند سالن ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دهێنە کرن، دڤێت ئێدی دویماهی پێ بهێت، مە بەری نها ژی چەندین جاران داخواز ژ بەرپرسێن پەیەدێ کربوو پێداچوونێ د سیاسەتا خۆ دا بکەن، نها ژی ئەز دبێژم هەکە کورد خۆدان گۆتارەکا ئێکگرتی بن، ئەو یەک دێ بیتە ئەگەرێ دەستپێکرنا قۆناغەکا نوی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ، هەکە کورد ل رۆژئاڤا بهێز بن دێ شێن هندەک مەرجێن خۆ ل سەر هێزێن جیهانی فەرز ژی بکەن و گۆت:» نها هەرێما کوردستانێ پێگەهەکێ خۆ یێ بهێز هەیە، ل رۆژهەلاتێ کوردستانێ ژی هندەک گوهۆڕین روی ددەن، ژ بەر هندێ هەکە ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی ئێکگرتنەکا سیاسی یا کوردان دروست بیت ئەو یەک دێ بیتە ئەگەرێ بهێزبوونا پێگەهێ کوردان ل رۆژهەلاتا ناڤین، دەمێ کورد بهێز بن دێ حسابێن گەلەک مەزن ژی بۆ کوردان هێنە کرن، ئەز هێڤیدارم ئێدی پەیەدە و رێڤەبەرییا خۆسەر دەست ژ سیاسەتا خۆ یا بەرێ بەردەن و شاشیێن هەتا نها کری دوبارە نەکەن».
