گۆڤارا مەتین گۆڤارا مەتین
دیدار: ئیسماعیل بادى
ل بیره‌وه‌رییا رۆژنامه‌ڤانییا كوردى، كو ل رۆژا 22ی نیسانا ساڵا 1898ێ ئێكه‌مین رۆژنامه‌یا كوردى (كوردستان) ل وه‌ڵاتێ مصرێ ده‌ركه‌فت بوو، ژ وێ و هه‌تا نوكه گه‌له‌ك گوهۆڕین و پێشكه‌فتن كه‌ڤتییه بوارێ رۆژنامه‌ڤانییا كوردى، ب هزاره‌ها رۆژنامه و گۆڤار و به‌لاڤۆك ده‌ركه‌فتینه، ل دۆر كارێ رۆژنامه‌ڤان به‌هجه‌ت هرۆرى، كو ئێكه ژ رۆژنامه‌ڤانێن پێشه‌نگ ل كوردستانێ، ل نێزیك مه بۆچوونێن وى ل دۆر كارێ وى و رۆژنامه‌ڤانییا كوردى وه‌رگرتن.
– ده‌ستپێكا ته ل گه‌ل رۆژنامه‌ڤانیێ كه‌نگى و چه‌وا و ل كیرێ بوو؟
– دەستپێکا حەزا من بۆ رۆژنامەڤانیێ ل قۆناغا ئامادەیی ل نیڤا دویێ یا ساڵێن حەفتێیان دەستپێکرییە، کو بەردەوام من چاڤ ل دەنگێ بێژەرێن رادیۆوا لەندەن دکر، ژ بلی حەزا من یا زێدە بۆ خواندنێ و هزر تێدا کرن کا پەرتووک چەوان چاپ دبن. لەوان پشتی قۆناغا ئامادەیی و وەرگرتنا نمرێن ویزاری، کو گەلەک د باش بوون، (د سەر هندێ را، کو دا ل کۆلیژا یاسایێ هێم وەرگرتن)، یەکەم هەلبژارتنا زانکۆیێ من پشکا راگەهاندنێ نڤێسی کو تنێ ل زانکۆ یا بەغدا هەبوو و هاتم وەرگرتن. د سەر هندێ را ساڵا بەری مە ژی، ئەگەر بەعسیەکێ پێگیر نەبایە ل وێ پشکێ نەدهاتە وەرگرتن. لێ وەک چانسێ مە، کو سێ قوتابی ژ دهۆکێ لێ هاتینە وەرگرتن، مەرجێ گرانێ حزبی نەهێلا بوو. ساڵا سیێ یا خواندنا زانکۆ یێ دبوونە دو پشک؛ (رۆژنامەڤانی)، (رادیو و تەلەڤزیون) و من رۆژنامەڤانی هەلبژارت. به‌لێ دەستپێکا کارکرنا من ب کریار وەک رۆژنامەڤان ل رۆژنامە یا (بۆتان) بوو، کو ل ساڵا 1991ێ پشتی سەرهلدانێ ل دهۆکێ دەردکەفت و بوومە ئەندامێ دەستەیا نڤێسیەران.
– ئه‌رێ (طالب مستمر على الدراسة)، ئه‌و چ سوحبه‌ت بوو؟
– دەما ل راگەهاندنێ هاتینە وەرگرتن، د یەکەم وانە دا، بەرپرسەکێ بەعسییان هات و گۆت مانێ ئەم هەموو بەعسینە و دەست ب خواندنا ناڤان کر، دەما ناڤێ من خواندی، کو ب تیپا (ب) دەست پێ دکر و زوو هات، ئەز رابووم من گۆت ئەز بێ لایەنم و نە حزبی مە. گۆت پا کێ تو ل ڤێرێ وەرگرتییە؟ من گۆتێ نمرێن من. (ئەز رێکخستیێ نهێنی یێ پارتی ژی بووم و من نەدڤیا بچم ناڤ چو رێکخستنێن دی)، ڤی هەلویستی پشتەڤانی بۆ هەڤالێن من ژی چێکر و هەردو یێن دهۆکێ و سێ یێن سلێمانیێ ژی گۆت ئەم دبێ لایەنین. ئەز کو کەسێ ئێکێ بووم و من گۆتی بێ لایەنم، ئەز کرمە سەرکێشێ بێ لایەنان. دەم بۆ دەمی دا بەرپرسەکێ حزبی هێت بێژیت، بەهجەت و جماعەتا وی بلا بهێن مە کار یێ پێ هەی، دا ژ وانێ دەرکەڤین و چین و دا دووڤچوونێ ل گەل مە کەن. ب ڤێ رەوشێ مە چار ساڵ دەرباز کرن، ب دووڤچوون و چاڤنێری و تەنگاڤ کرن. پشتی مە تاقیکرنێن دووماهیێ کرین و نمرە وەرگرتین و زڤڕین دهۆکێ، ئەز چووم بەغدا، کو باوەرنامێ وەربگرم و بێم تەجنیدێ دا بچم سەربازییا نەچاری. بەرپرسا ئیدارێ، کو ژنەکا عەرەب بوو و من هەست پێ دکر حەز ژ قوتابیێن کورد دکر، گۆتە من؛ نابیت بۆ تە بێژم، به‌لێ نابیت باوەرنامێ بدەم تە، من گۆت ژ بەر چ، گۆت دێ نڤیسارەکێ دەم تە و دێ زانی. نڤیسارێ گۆتبوو؛ (نؤيد لكم بأن الطالب……. قد قطعت علاقته بهذه الكلية بتأريخ ……..، لكن التعليمات لا تجيز تزويده بوثيقة التخرج لكون الأمر تتعلق بالسلامة الفكرية…… ). ئەڤ نڤیسارە من برە تەجنیدا زاخۆ، گۆت ئەڤ پەسندە ناچێبیت، دڤێت بنڤێسن ( نجح، ئان رسب، ئان طرد)، دا بشێین د دەفتەرا خزمەتا تە یا سەربازی دا بنڤیسین و ب ڤی شێوەی تو هەر ( طالب مستمر على الدراسة )ی و نەشێین تە ببەین سەربازیێ. نوکەژی ئەو دەفتەرا خزمەتا سەربازی یا ل دەف من. مە ناسیارەک هەبوو، ئەفسەرەکێ تەجنیدا زاخۆ دنیاسی، ئەز چووم دەف من چیرۆکا خوە بۆ گۆت و گۆتێ ئەگەر بێژیە ئەفسەرێ تەجنیدێ نڤیسارەکێ بدەن من بۆ کۆلیژا ئادابێ ل زانکۆیا بەغدا، کو پەسەندا دەرچوونا من ڤرێکەن دا بشێین ببەین خزمەتا سەربازیێ. جوامێران وەکو من حەز کری نڤیسارەک دا من و من برە بەغدا. لێ هەر پەسەند نەدا من، نڤیسارەکا دی دا من ب هەمان ناڤەرۆکا یا بەرێ، تنێ (السلامة الفكرية) كربوو ( لکون الأمر صادر من جهة عليا)! من گۆتە وێ بەرپرسا ئیدارێ کا ئەو (جهة عليا) كيیە دا ل دووڤ بچم، گۆت کا گوهێ خوە بینە، گۆت ديوانا سەرۆکاتییا کۆمارێ یە. ل وی دەمی دکتور بەدرخان سندی ماموستایێ کۆلیژا پەروەردێ بوو ب رەخ کۆلیژا ئادابێ ڤە، ئەز چوومە دەف، من چیرۆکا خوە بۆ گۆت و پێکڤە چووین دەف راگرێ کۆلیژا ئادابێ و پاشی نڤێسینگەها سەرۆکێ زانکۆیا بەغدا و وان کرە مەرج ببم بەعسی، پاشی دێ پەسەندا دەرچوونێ دەن من، من ژی رەت کر. ئەو پەسەندا دووماهیێ من ئینا و من جورئەت دا خوە برە پەڕگەهەکێ و کۆپی کر، یا ئێکێ من کۆپی نەکر، چونکی دووڤچوونا ئەمنی ل سەر هەر تشتەکی هەبوو یێ دهێتە کۆپی کرن.
– د خزمه‌تا ته یا چه‌ندین ساڵى دا، رۆژنامه‌ڤانیێ چ دا ته و چ ژ ته ستاند؟
– هەر ژ ساڵا 1991ێ ب كريار كەفتم د کارێ رۆژنامەڤانی دا و بەردەوام. د ڤان ساڵان دا، من گەلەک کەسێن هێژا و دل پاقژ نیاسین و پەیوەندی پێکئینان ژ رۆژنامەڤانان و بەرپرس و فەرمانبەرێن حوکمەتێ و هەموو بەرپرس ژ هەموو حزبان و نڤیسکار و رۆژنامەڤانێن کورد و عەرەب ل دەرڤەی هەرێمێ ژی. رۆژنامەڤانییێ کەساتییەک بۆ من چێکر، هەر جهێ دچوومێ و تا نوکە ژی رێزەکا باش ل من دهێتە گرتن. ژ ئالەک دی ڤە، سپێدەیان بەری هەر کەسەکی دچووم دەوامێ و ب شەڤ تا مە رۆژنامە نەڤرێکربا چاپخانێ ل هەولێرێ، نەڤەدگەریام مال و ژ بەر کو رۆژنامەڤانی پیشە یێ ماندیبوونێ یە، گەلەک ژ ژیان و هێزا من ژ من ستاند. ژ ئالییەکێ دی ڤە، هەر ژ دەستپێکا ساڵێن حەفتێیان من دەست د هەلبەستێ و جاران کورتە چیرۆکێ ڤەددان، لێ پشتی من کارێ رۆژنامەڤانیێ کری، ئەو هزرێن کو من دخواست ببن هەلبەست، من بۆ گۆتار و ستوونێن رۆژنامەڤانی تەرخان دکرن و ژ هەلبەستێ دوور کرم.
– چه‌ندین رۆژنامه‌ڤان لبه‌ر ده‌ستێ وه پێگه‌هشتینه، ب دیتنا وه رۆژنامه‌ڤانێ سه‌ركه‌فتى و زیره‌ك كی یه؟
– رۆژنامەڤانێ زیرەک ب چەند خالان دیار دبن: وێرەک بیت. شارەزا بیت د زمانێ رۆژنامێ دا. بشێت بابەتێن رۆژنامەڤانی یێن هەستیار و گرێدایی پترییا خەلکی پەیدا بکەت. پرسیارێن بنگەهین یێن دارشتا نووچەیان بەرسڤ بدەت ل دووڤ رێزبەندییا: (چ، كی، ل کیڤە، کەنگی، چەوا، بۆچی). ب کێمترین پەیڤ، درێژترین ناڤەرۆک بنڤێسیت ل دووڤ سیاسەتا دەزگەهێ خوە یێ رۆژنامەڤانی. بنەمایێن داڕشتنا رۆژنامەڤانی ل بەر چاڤ بگریت. دووڤچوونەکا هوور د هەموو کوژییێن بابەتی دا بکەت و چەندی بشێت دیکیۆمێنت و وێنەیێن گرێدایی بابەتی پەیدا بکەت. راستگۆیی و بێ لایەنی د نڤیسینا دەقێ رۆژنامەڤانی دا کارەکێ سەرەکی یە. دەقەکێ رۆژنامەڤانی یێ ب تام بگەهینیت جەماوەری، کو حەز ژێ بکەت و دەرفەتا چو پرسیاران بۆ نەهێلیت بەرسڤان وان ڤالە بهێلیت.
– ب دیتنا ته، چ نوكه پێدڤییه پتر رۆژنامه‌ڤان خۆ لێ بكه‌نه خودان و به‌رده‌وام چاكۆچێ وان د ده‌ستاندا بیت هه‌تا (بزمار د دیواری ڕاجهێ خۆ دگریت)؟
– دەزگا یێ رۆژنامەڤانی ب حوکمێ پەیوەندیێن خوە یێن بەرفرەهـ پێدڤییە های ژ هەر گوهۆڕینەکێ و رەوشا جەماوەری و کێم و کاسی و پێدڤیێن خەلکی هەبیت و پلانا کارکرنێ بۆ ماوێ داهاتی دانیت. پەیامنێرێن خوە بۆ جهێن پێدڤی ئاراستە بکەت. پێدڤی یە رۆژنامەڤانی ب خوە ژی تێکەلیێن بەرفرەهـ ل گەل هەر ئالییەکی و خەلکێ گشتی هەبن و بزانیت چ بابەت گرنگە خوە لێ بدەت، بۆ ڤێ یەکێ پێدڤییە بەردەوام های ژ دەزگایێن دیجیتاڵی و چالاکییێن وارێن جودا ژی هەبیت. بابەتێن گرنگ ئەون یێن گرێدایی ژیان و ژیارا خەلکی، ئەڤجا د هەر وارەکی دا ب گورەی وان وارێن دەزگایێ رۆژنامەڤانی بۆ خوە پۆلین کرین، ژ یێن؛ خزمەتکاری، جڤاکی، ئابۆری، سیاسی، یاسایی، وەرزشی، رەوشەنبیری، ئەدەبی و هونەری و دەم بوراندنێ و …. هەر وارەکی ب رێکا نووچە و راپۆرت و دووڤچوون و دیدارێن تایبەت و مێزگەردان. پشتی بەلاڤکرنا هەر بابەتەکی، نابیت رۆژنامەڤان خوە رازی کەت، کو کێشەک بەلاڤکر و خەلک رازی کر و راوەستیت، بەلکو دڤێت د دووڤرا بچیت و کا گوهۆڕینەک هاتییە کرن یان نە، دا سەری ژ دووڤ ڤەنەکەت و بەردەوام ل گەل بیت تا ب سەرەکی دکەڤیت. چونکی مرۆڤ نەشێت ب لێدانا ئێک چەکوچ ب تنێ بزمارێ ل جهێ پێدڤی بنەجهـ بکەت.
– ب هزرا وه هه‌تا نوكه رۆژنامه‌ڤانى وه‌كو ده‌ستهه‌ڵاتا چارێ؛ شیایه ل كوردستانێ جهێ خۆ بگریت؟
– پێدڤییە ل دەستپێکێ بزانین کا دەستهه‌ڵات چییە. هزرمەندێ ئنگلیز ئەگەر شاش نەبم ناڤێ وی (ئەدمۆند) بوو، ل چه‌رخێ هەژدێ ل جڤاتا پەرلەمانی ل بریتانیا گۆت: «نوکە سێ دەستهه‌ڵات (مەرەم پێ دەستهه‌ڵاتێن یاسا دانان، بجهـ ئینان و دادوەری نە)، ل بن ڤی بانی کۆم بووینە، لێ دەستهه‌ڵاتا چارێ یا ژ هەموویان گرنگتر ئەوە یا ل هۆلا پەیامنێران کارێ خوە دکەت»، ئێدی دەستهه‌ڵاتا پەیامنێرێن رۆژنامەڤان د دەزگایێن بهیستن و دیتن و خواندنێ دا ب ناڤێ دەستهه‌ڵاتا چارێ هاتنە ناڤکرن. ئەڤ دەستهه‌ڵاته تنێ د جڤاکێن دیموکرات دا دهێتە دیتن و خزمەتەکا مەزن بۆ وان دکەت د راستەڕێ کرن و ئاراستە کرنا وان دا. رۆژنامەڤانیا ئازاد گەلەک خزمەتا دەستهه‌ڵاتا دیموکراتی دکەت. ده‌رباره‌ى کوردستانێ، کو سیسته‌مێ دەستهه‌ڵاتێ تا رادەکێ باش دیموکراتی یە، لێ رۆژنامەڤانی 100% ئازاد نەبوویە، هندەک ژ کێشێ بۆ رۆژنامەڤانی ب خوە دزڤڕیت کا چەند دشێت بابەتێ خوە پیشەییانە دارێژیت و زێدەگاڤییێ نەکەت.
– ئه‌زموونا وه ل گه‌ل رۆژنامه‌یێن (بۆتان، په‌یمان، ئه‌ڤرۆ) پتر د كیشكێ دا خۆ ل كێشه و گرفتێن خه‌لكى دكره خودان؟
– هەرسێ رۆژنامە بۆ خزمەتکرنا جەماوەرێ کوردستانێ هاتبوون دامەزراندن و د هەرسێیان دا رەخنێ و ئازادییا دەربڕینا رەئیێ بیاڤەکێ بەرفرەهـ هەبوو. رەنگە ڤەکۆلەرەک ب هووربینی و پشتی پێداچوونا هژمارێن هەر سێ رۆژنامەیان پتر بگەهیتە راستییێ کیژان رۆژنامێ پتر خوە ل کێشە یێن خەلکی کرییە خودان، لێ بێگومان هەر رۆژنامەیەک ئەزموونەک بوو، بۆ یا پاشتر و ب حوکمێ پەیدا بوونا خواندەڤانێ زمانێ کوردی ژی، رۆژنامەیا ئەڤرۆ گەلەک پووتە ب کێشە یێن خەلکی دایە و من هەر دگۆت: (راستە پارتی پشتەڤانیا رۆژنامەیا ئەڤرۆ دکەت، لێ کرییە دیاری بۆ جەماوەری و بۆچوونێن جودا یێن ئازاد). رۆژنامەیا ئەڤرۆ پشتی بوویە رۆژانە ژی، بابەت زووتر بەلاڤ بوون و وێرەکی تێدا هەبوو و ئێدی جەماوەری حەز ژێ کر و وان ب خوە ژی کێشە دگەهاندن رۆژنامێ.
– ئه‌رێ سۆشیال میدیا شیایه جهێ رۆژنامه‌ڤانییا كاغه‌زى بگریت؟
– دەرگەهـ و مالپەرێن پێک گەهەشتنا جڤاکی، بەرفرەهترین دەرفەتێن پێک گەهەشتنا جڤاکی نە ل ڤی چاخی، ژ بەر ڤێ یەکێ رۆژنامەڤانییا ئەلەکترونی ژی ب شێوەکێ سنوردای کار د رۆژنامەڤانییا كاغه‌زێ دا کرییە. دهێتە گۆتن کو پشتی رۆژنامەڤانییا ئەلەکترونی دەرکەفتی، رۆژنامەڤانییا كاغه‌زێ بێ بها بوویە، لێ د راستی دا رۆژنامەڤانیا كاغه‌زێ هەردەم ب بهایە و وەک دکیومێنتەک د ناڤ دەستێن مروڤی دا یە، کو هەر دەما مروڤی ڤیا بخوونیت و بپارێزیت. نووچەیێن ئەلەکترۆنی پتر د سەرڤە سەرڤە و ب لەزن و گەلەک جاران ژ بەر ژ دەست دانا راستگۆییێ د گاڤێ دا گوهۆڕین ب سەر دا دبن یان دهێن ڕەش کرن و نامینن..!! رۆژنامەڤانییا ئەلەکترۆنی ب تایبەت یێن نە ناسیار و ناڤودەنگ، سانسۆری نینە و گەلەک بابەتان تێکەلێک دکەن و پرۆپاگندە و جاران درەوان ژی بۆ مەرەمێن تایبەت بەلاڤ دکەن. رۆژنامەڤانییا ئەلەکترونی پتر یا دلینی (عاطفى) یە و پشتا خوە ب وێنە یێن سەرنجڕاکێش و بابەتێن نهێنی و ب کەنی گەرم دکەت، کو پترییا لایک و کۆمێنتان ب دەست ڤە بینیت. لێ ئەڤە وێ ناگەهینیت، کو بهایێ خوە یێ راست هەیە و جهێ باوەرییا کەسێن رەوشەنبیرە. ب گورەی ڤەکۆلینەکا زانستی و جڤاکی یا مەیدانی، کو پێنج ساڵان ڤەکێشا، تیمەکێ زانا یێن جڤاکی ل زانکۆ یا هارڤارد ل ئەمریکا، ب بەشداریا 48 دەزگایێن میدیایی پێ راببوو، دیار دکەت، کو رۆژنامەڤانیا كاغه‌زێ نەک نامریت و بەس، بەلکو ئەوە خودان جهێ بلند د ناڤ جڤاکان دا، کو رایا گشتی یا جەماوەری پەیدا دکەت و ئەوە رۆژنامەڤانیا ئەلەکترونی ژی ب رێڤە دبەت. لێ بێگومان گەشەکرن و کارتێکرنا رۆژنامەڤانییا كاغه‌زێ مەرجێن خوە ژی هەنە، سەرپشکا وان (وێرەکییا رۆژنامەڤانی) بۆ گەنگەشەکرنا بابەتێن گەرم و گرنگ و هەستیار یێن گرێدایی ژیانا خەلکی. ڤەکۆلین دیار دکەت، کو رۆژنامێن بچووک دشێن رێژەیا 2.3%یا رایا خەلکی بۆ بەرژەوەندییا خوە راکێشن و رۆژنامەیا (نیویۆرک تایمز) یا مەزن (وەک نموونە) دشێت 300% ژ رایا خەلکی بۆ بەرژەوەندییا خوە راکێشیت.
تشتێ گرنگ، رۆژنامەڤانییا كاغه‌زێ پێدڤییە خوە ژ چارچووڤێ بەلاڤکرنا نووچەی دەربێخیت بۆ دووڤچوونا نووچەی و بەرهەڤکرنا راپۆرت و دیدار و پتر روۆنکرنا کوژییێن وی ب رێکەکا پیشەیی و ب دروستی ل دووڤ بچیت و دوپات بکەت، کو (رۆژنامەڤانی پیشە یێ ماندیبوونێ یە). ئانکو رۆژنامەڤانییا ئەلەکترونی تمامکەرا رۆژنامەڤانیا كاغه‌زێ یە نەک شوونگرا وێ یە.
- د سۆشیالێ دا نووچە و گەلەک بوویەرێن گرنگ ب کێم و کاسی و دوور ژ ناڤەرۆکا راست بەلاڤ دبن و گەلەک جاران رایەکا گشتی یا شاش پەیدا دکەت، کارتێکرنەکا نەرێنی دکەت و باوەرییا خوە ل دەف جەماوەری ژ دەست ددەت.
- دەرفەتا گەلەک مونتاج کرنا وێنان و گۆتگۆتکان ل سۆشیالێ هەیە و باوەری ژێ دشکێت.
- بەرهەڤکەرێ رۆژنامەڤانییا ئەلەکترونی جاران پشکەکا گرنگ یا نووچەی ژێ دبڕیت و تنێ وێ ژێ دگریت یا ل گەل هزر و باوەرییا وی دگونجیت ل سەر وێ هزرێ، کو سانسۆری ل سەر سۆشیالێ نینە کەس وی نانیاسیت و ئەڤە ژی نە کارەکێ پیشەیی یە.
- گەلەک کەسێن نووچەیان د سۆشیالێ دا بەلاڤ دکەن، نە رۆژنامەڤانن و جاران ژ بەر لەزاتییا بەلاڤکرنێ، گەلەک بوویەرێن گرنگ دوور ژ ناڤەرۆکا راست بەلاڤ دبن و کارتێکرنەکا نەرێنی دکەن. لێ رۆژنامەڤانیا كاغه‌زێ پتر دەم یێ هەی رۆژنامەڤان ل راستیا نووچەی و کووراتیا ناڤەرۆکا وی بگەریت و بەلاڤ بکەت.
- د سوشیالێ دا گەلەک جاران نووچە و بابەتێن هەتکبەر تێن بەلاڤ کرن و دچن د ناڤ تایبەتمەندیێن خەلکەکی دا و جاران کامیرێ ب کار دئینن و وێنەیان دگرن و ناڤزڕاندن (تەشهیر)ێ دکەن.
- سوشیال ميديا بوویە ژێدەرەک بۆ قازانج کرنا پارەی و ڤێ چەندێ وەکریە، گەلەک بابەتێن بێ بها و ب ژی بەلاڤ ببن بۆ کۆمکرنا لایکان و شێر کرنێ و د ئەنجام دا قازانج کرنا پارەی. ئانکو ئارمانج ژ ڤی رەنگێ بەلاڤ کرنێ نە رەوشەنبیری و پێگەهاندنە، بەلکو قازانج کرنە ل سەر حسابا رەوشەنبیری و پیشەیی بوونێ.
– رۆژنامەیا ئەڤرۆ چەوا بۆ رۆژانە؟
– ژ دەستپێکا دەرێخستنا رۆژنامەیا ئەڤرۆ، مە ب نیازا رۆژانەکرنێ دەرێخست و ل سەر دنڤێسی ژی، کو (رۆژنامەکا رۆژانەیە و ب شێوەیه‌کێ بەروەخت حەفتییێ جارەکێ دەردکەڤیت). هەر ژ دەستپێکێ بزاڤێن مە بۆ رۆژانەکرنێ نەراوەستییان ل نڤێسینگەها رەوشەنبیری و راگەهاندنا پارتی و ل گەل گەلەک هەڤالێن سەرکردایەتییا پارتی. من ئەو داخوازی ل دەف خوە پاراستینە. ل وی دەمێ شەهید شەوکەت شێخ یەزدین ل دهۆکێ بوو، کو گەلەک نێزیکی وان بووم، هەیڤێ جارەکێ و هندەک جاران کێمتر، ل دۆر بابەتێ رۆژانەکرنا ئەڤرۆ دئاخفتین. جارەکێ گۆت؛ هەرە خوە بەرهەڤ بکەن و ب هەلکەفتا جەژنا نەورۆزێ بکەن رۆژانە. لێ ل گەل پیرۆزییا جەژنا نەورۆزێ؛ گۆت جارێ خوە بگرن.
دووماهی جار مە پرۆژەکێ رۆژانەکرنێ ل رۆژنامێ بەرهەڤ کر و ل گەل خوە برە کۆمبوونا هەیڤانە یا مەکتەبا ناڤین. ڤێ جارێ ژ هەر جار باشتر پێشوازی ل پرۆژەی کر و زڤریم دهۆکێ و وەک خێزانا رۆژنامێ مە ڤەکۆلین کرن ل دۆر شێوازێن رۆژانەکرنێ و خوە بەرهەڤ کر و یەکەم ژمارەیا رۆژانە یا دیراسەت کری ل رۆژا 1/10/2009ێ دەرێخست. د هەمان رۆژ دا مە دیت کو (وار) ژی وەک رۆژنامەیەکا رۆژانە دەرکەفت. ئەم گەلەک دلخوەش بووین، کو دو رۆژنامە یێن رۆژانە د یەک رۆژ دا ل دهۆکێ ژ دایک بوون.
– نوکە چ پێدڤییە؟
– دەزگا یێ رۆژنامەڤانی ب حوکمێ پەیوەندیێن خوە یێن بەرفرەهـ پێدڤییە های ژ هەر گوهۆڕینەکێ و رەوشا جەماوەری و کێم و کاسی و پێدڤیێن خەلکی هەبیت و پلانا کارکرنێ بۆ ماوێ داهاتی دانیت. پەیامنێرێن خوە بۆ جهێن پێدڤی ئاراستە بکەت. پێدڤی یە رۆژنامەڤانی ب خوە ژی تێکەلیێن بەرفرەهـ ل گەل هەر ئالییەکی و خەلکێ گشتی هەبن و بزانیت چ بابەت گرنگە خوە لێ بدەت، بۆ ڤێ یەکێ پێدڤیە بەردەوام های ژ دەزگایێن دیجیتاڵی و چالاکیێن وارێن جودا ژی هەبیت. بابەتێن گرنگ ئەون یێن گرێدایی ژیان و ژیارا خەلکی، ئەڤجا د هەر وارەکی دا ب گورەی وان وارێن دەزگایێ رۆژنامەڤانی بۆ خوە پۆلین کرین، ژ یێن؛ خزمەتکاری، جڤاکی، ئابۆری، سیاسی، یاسایی، وەرزشی، رەوشەنبیری، ئەدەبی و هونەری و دەم بوراندنێ و هەر وارەکی ب رێکا نووچە و راپۆرت و دووڤچوون و دیدارێن تایبەت و مێزگەردان.
ژیاننامە ب کورتی :
– بەهجەت محەمەد محەمەد عەلی، ب (بەهجەت هرۆری) دهێته نیاسین.
– ل ساڵا 1962ێ ل گوندێ چه‌لكێ ژ دایك بوویه. تشتێ خوەش د ڤێرێ دا ئەز (هروری) مە، ل گوندێ (چەلکێ) ژ دایک بوویمە و د ناسناما بارێ کەسایەتی دا نڤێسی یە ل ( ئەلقوش) ژ دایک بوویه.
– خواندنا سەرەتایی ل ئەلقوش و ل چەلکێ خواندی یە.
– خواندنا ناڤنجی، ل ناڤنجیا گوندێ هرۆرێ و ل گوندێ گرکا- هەر ل بەرواری بالا ب دووماهی ئینایە.
– خواندنا ئامادەیی ل دهۆکێ (برایەتی، هاوکاری) و ل زاخۆ (بەدرخان) ب دووماهی ئینایە.
– خواندنا زانکۆیێ، زانکۆ یا بەغدا_ کۆلیژا ئاداب_ پشکا راگەهاندن _تایێ رۆژنامەڤانی ب دووماهی ئینایە.
– ل ساڵا 1977ێ دەست ب خواندنا پەرتووکان و نڤێسینا هەلبەستێ کرییە.
– ل ساڵا 1991ێ و د ماوێ سەرهلدانێ دا، ئەندامێ لیژنا راگەهاندنێ یا بەرەیێ کوردستانی ل دهۆکێ بوو.
– ساڵا 1991ێ و پشتی سەرهلدانا پیرۆز، ب کریار دەست ب کارێ رۆژنامەڤانیێ کر و بوویە ئەندامێ دەستەکا نڤیسەران ل رۆژناما (بۆتان).
– ل ساڵا 1992ێ جێگرێ رێڤەبەرێ تلفزیۆنا کوردستان و ل گەل دا بەرپرسێ بەشێ سیاسی یێ رادیۆ یا دەنگێ کوردستان fm بوو.
– ل ساڵا 1993ێ ئەندامێ نڤێسینگەها رەوشەنبیری و راگەهاندنا – لقێ ئێک بوو.
– سکرتێرێ نڤێسینێ ل دەستپێکا دەرکەفتنا رۆژناما (پەیمان) ل ساڵا 1994ێ، پشتی چەند هژماران، بوو سەرنڤیسکارێ رۆژنامێ.
– ل ساڵا 2003ێ و پشتی رۆخانا رژێما بەعس، رۆژناما (ئەڤرۆ) دامەزراند، کو ئێک بوو ژ دامەزرێنەر و سەرنڤیسکارێ وێ.
– ل ساڵا 2011-2013ێ، بەرپرسێ دەزگا یێ خێرخوازی یێ کارگرۆپ بوو، کو تایبەت بوو بۆ خزمەتا کەمپا دۆمیز یا پەنابەرێن رۆژئاڤا.
– ئه‌ندامێ ئێکەتیا ئەدیب و نڤێسەرێن عێراقی ژ ساڵا 1984 تا 1987ێ.
– ئەندامێ کۆمەلا رەشەنبیری یا کوردی ل بەغدا ژ ساڵا 1983-1987ێ.
– ئەندامێ ئێکەتیا نڤێسەرێن کورد، ژ ساڵا 1986ێ و تا نوکە.
– ئەندامێ نڤێسینگەها رەوشەنبیری و راگەهاندنا لقێ ئێک ژ 1993ێ.
– ئەندامێ دەزگا یێ خانی یێ رەوشەنبیری و راگەهاندنێ هەر ژ یەکەم رۆژا دامەزراندنێ.
– ئەندامێ کارا یێ سەندیکا رۆژنامەڤانێن کوردستانێ هەر ژ دەستپێکا دامەزراندنێ.
– ئەندامێ جڤاتا سەندیکا رۆژنامەڤانێن کوردستانێ (نوونەرێ پارتی) ل خۆلا 2008- 2011).
– سمینارێن جودا یێن سیاسی، رۆژنامەڤانی، جڤاکی و دەروونی ل دهۆک، زاخۆ، هەولێر، قامشلۆ و ئەلمانیا پێشکێش کرینە.
– مامۆستا یێ 7 خۆلێن رەوشەنبیری یێن کادران، پێشمەرگەیان، ژنان و قوتابیان بوو ل سنوورێ لقێ ئێک.
– مامۆستا یێ 5 وۆرکشۆپێن سیاسی، دەروونی و رۆژنامەڤانی بوو.
– 17 ساڵان سەرنڤیسکاریا رۆژنامێن (پەیمان) و (ئەڤرۆ ) و ل گەل دا ( کۆڤارا سڤۆرە) بۆ سێ ساڵان) کرییە.
– نوکە خانەنشینه.
پەرتووکێن چاپکری :
- ئەو پەیڤێن ژ سێدارێ رها بووین، دیوانەکا هەلبەستانه، دهۆك – 1994ێ.
- گۆتگۆتک.. پەیڤەکا کەهی و دوژمنەکێ کوژەک، تایبەتە ب شەڕێ دەروونی ڤە، دهۆك – 1996ێ.
- په‌كه‌كه و پرۆژێ بسه‌رداگرتنا كوردستانا عیراقێ- دیتنه‌كا سیاسى یا كورت، دهۆك- 1997.
